Poza ostatnim wystąpieniem Okruszka, ostatnio na blogu gościły głównie smutki i zmartwienia. Dziś troskom mówię „nie”, a Was porywam do krainy malarstwa, wszak nie od dziś wiadomo, ze sztuka jest dobra na wszystko.
W zeszłym tygodniu trafiła mi się okazja odwiedzenia Hagi. Koleżanka jechała tam do pracy i zaproponowała mi podwózkę samochodem w obie strony. Dobrze się złożyło – tym bardziej, że w ambasadzie od dwóch miesięcy czekały nasze paszporty do odbioru.

Tego styczniowego dnia aura nie zachęcała do spacerów, na dodatek z moją nogą już wtedy nie było dobrze.

Ale gdy człowiek po dłuższym czasie wypełznie z grajdołka smutków, to cieszy się wolnością zapominając o zdrowym rozsądku. Cóż, ja o moim tak zupełnie nie zapomniałam – nastawiłam się na zwiedzanie wnętrz (“Muzea przybywam!” ) 🙂
Chciałam wykorzystać swoją kartę muzealną, zanim straci termin ważności (karta przez rok zapewnia darmowy wstęp do prawie wszystkich muzeów w Holandii).
Ja wybrałam dwa, bo czułam, że na więcej i tak nie starczy mi czasu (sił również).
Po załatwieniu spraw paszportowych skierowałam się do Muzeum Mauritshuis.

W pięknym klasycznym budynku czekała na mnie uczta barw, świateł, kontrastów, cieni… Ponad dwieście obrazów najwybitniejszych malarzy niderlandzkich i flamandzkich: Rembrandta, Vermeera, Jana Steena, Antoona van Dycka, Rubensa, Breughla…

Największą „gwiazdą” jest „Dziewczyna z perłą” (1665 r.) Jana Vermeera, zwana „Mona Lisą Północy” lub „Holenderską Mona Lisą”. Obraz, za sprawą książki i filmu, obrósł w liczne legendy. Jego bohaterka wydaje się stworzona do kochania, ale czy w rzeczywistości była sekretną miłością artysty – tego tak naprawdę nie wiadomo.

W skupieniu podziwiałam piękną twarz dziewczyny, jej miękkie rysy, delikatną cerę, błyszczące oczy, lekko wilgotne usta… Jak tak można malować?
Perłowa kula w uchu to symbol doskonałości. Turban na głowie dziewczyny udowadnia, że zimny lazuryt idealnie komponuje się ze słoneczną żółcią.

Zmiana kolorystyki – oto Rembrandt w całej krasie, światowej sławy malarz „Złotego Wieku”. Przede mną pojawiła się słynna „Lekcja anatomii” (1632 r.).
Artysta namalował ten obraz mając zaledwie dwadzieścia pięć lat.

Otrzymał zadanie przedstawienia amsterdamskich chirurgów podczas pracy.
Już wtedy błysnął talentem do kontrastów i portretów grupowych.
Na płótnie rozgrywa się akcja, jest dynamika, każda postać patrzy w inną stronę, każda jest inna.

Ale nie tylko Rembrandt doskonale panował nad wielością postaci na płótnie.
Hendrik Avercamp też to potrafił.
Ten głuchoniemy malarz (z przydomkiem „Niemowa z Kampen”) specjalizował się w zimowych krajobrazach, a zwłaszcza w typowo holenderskim zjawisku, czyli w zabawach na lodzie. Dokładnie taki tytuł nosi poniższy obraz (ok. 1610).

Ileż tu się dzieje! Są stare chaty, łódka, oczywiście wiatrak, ale przede wszystkim wielki, skuty lodem kanał. Na lodowisku tętni życie: ktoś gra w hokeja, ktoś ślizga się, jakaś pani wpadła do przerębli, pan biegnie do niej z drabiną.
„Powieszę sobie na ścianie reprodukcję tego obrazu, gdy wrócę do Polski – przebiegła mi przez głowę myśl. – Będzie przypominać mi krainę wiatraków i kanałów”.

Z Holandią, a właściwie z jej życiem domowym w XVII wieku, kojarzą się dzieła Jana Steena.
To ekspert od codzienności, doskonały obserwator, artysta pełen humoru i sarkazmu.

Jego znakiem rozpoznawczym jest umiłowanie detali. Na pierwszy rzut oka tematyka twórczości Steena wydaje się być z gatunku tych lekkich, łatwych i przyjemnych.
W centrum – biesiadowanie, trunki, śpiewy, psoty, ale za wesołą kurtyną – choroba dzieci, strata, bieda  – ot, życie w całej swej rozciągłości.
Jako ciekawostkę zdradzę Wam, że Jan Steen miał słabość do przysłów, często tytułował swoje obrazy aforyzmami np.: „Jak starzy śpiewają, tak młodzi zagrają” (1663 – 1665).

Może właśnie dlatego, mając na uwadze upodobanie artysty do złotych myśli, po dziś dzień w Holandii krąży  powiedzenie „domostwo Jana Steena” (uwaga, jest to synonim bałaganu!)?

Obrazy zaczynają mieszać się w głowie, nazwiska się mylą…
Spokojnie, już kończymy.
Jeszcze tylko został nam Rubens, geniusz niezwykłych efektów świetlnych na przykład takich, jak na płótnie „Stara kobieta i chłopiec ze świecami” (1616 – 1617).

Rubens nigdy nie wystawił tego obrazu na sprzedaż, traktował go jako materiał ćwiczebny do nauki malarstwa dla swoich uczniów.
A wiecie, co się dzieje, gdy jeden mistrz dogada się z drugim mistrzem?
Dwukrotnie wzrasta prawdopodobieństwo powstania arcydzieła! Nie wierzycie?
Jako dowód niech posłuży „Raj i grzech pierworodny” (1615) – flamandzkiego duetu: Peter Paul Rubens i Jan Brueghel Starszy.

Najpierw Brueghel zaplanował całość kompozycji, potem wkroczył do akcji Rubens: naszkicował Adama, Ewę, drzewo, węża i konia. Brueghel dopełnił obraz o pozostałe rośliny i zwierzęta. Efekt? Murowany (choć malowany)!

Przewodnik po Mauritishuis zwraca uwagę na jeszcze kilka obrazów.
Zalicza się do nich  między innymi „Byk” (1647) Paulusa Petera.

Nie sposób przeoczyć tego płótna, bo jest sporych rozmiarów.
„Byk” stanowi ikonę holenderskiego naturalizmu. Autor malując coś tak zwyczajnego jak trzoda hodowlana, wykazał się odwagą i zapoczątkował nowe malarskie trendy.
Wielka postać byka współistnieje z drobiazgami: natrętnymi muchami, krowimi wąsami…

Kontemplując mistrzowskie płótna można stracić poczucie czasu, opisując je – również.
Będąc w Hadze odwiedziłam jeszcze drugie muzeum, znacznie mniejsze, choć także warte wspomnienia. Ale o nim opowiem następnym razem.