W tym tygodniu unosiłam się parę centymetrów nad ziemią, w rytmie piosenek Edith Piath. Dlaczego? Bo miniony weekend spędziliśmy w Paryżu.
Igotata prowadził tam prezentacje informatyczne, a ja z dziećmi zabrałam się przy okazji, od nas to pięć godzin jazdy samochodem. Dzieciaki po raz pierwszy zobaczyły stolicę Francji, a dla mnie była to podróż sentymentalna.

Będąc młodą dziewczyną pracowałam jako opiekunka do dzieci w podparyskim miasteczku. W niedziele miałam „wychodne”, wówczas jeździłam do Paryża: zwiedzałam kościoły, muzea, uliczki znane i nieznane. Gdy, po prawie roku, wróciłam do Polski, pielęgnowałam Paryż w sercu jak ulubioną roślinę. Francuskie słowa i wspomnienia płynęły w moich żyłach wraz z krwią dopóki nie zostały wyparte przez codzienność.
Roślina zwiędła, zapomniałam o Paryżu, by wrócić tu po osiemnastu latach.
***
Do stolicy Francji przybywamy w piątkową noc.
Pierwsze spotkanie z miastem powoduje ogromne wzruszenie. Niestety, gdy przecinamy okolice Gare Du Nord (Dworca Północnego), wzruszenie przechodzi w lęk.
To miejsce jest okryte złą sławą, nie bez przyczyny. Bardzo długo stoimy na światłach. Między samochodami krążą czarnoskórzy mężczyźni, prosząc o pieniądze. Większość jest spokojna, niektórzy nawet się uśmiechają. Nagle na ulicę wybiega facet z butelkami w ręku. Macha rękoma, krzyczy, a potem bierze rozmach i rzuca butelkami w maski samochodów. Na szczęście butelki są plastikowe, mimo to drżymy.
Kiedy w końcu będzie zielone światło? Kątem oka patrzę w bok i dostrzegam piętrzące się płachty namiotów. Na trawnikach leżą pootwierane reklamówki ze śmieciami.
Między nimi dostrzegam dwa szczury. Zamieram.
Dźwięk policyjnych aut napawa mnie ulgą. Światła się zmieniają, możemy stąd uciec.
Leżąc w wygodnym łóżku, pod białą kołdrą, nie mogę przestać myśleć o ludziach z tamtych namiotów.
Nazajutrz budzą nas promienie słoneczne, wpadające przez szybę.
Zapowiada się pogodny dzień. Igotata wyrusza na swoje spotkanie, a ja z dziećmi – do najbliższej brasserie, na śniadanie.

Drewniane krzesełka z plecionymi oparciami, ustawione na chodniku, zachęcają, by zatrzymać się i popatrzeć na budzące się miasto. Siadamy. Chrupiemy bagietki, zanurzamy się w miękkość croissantów z konfiturą.
Dzieci piją sok pomarańczowy, ja zamawiam herbatę, kelner lekko unosi brwi.
„Co za profanacja! – pewnie myśli. – Z rana musi być kawa.”
Po słodkim śniadaniu rozpoczynamy paryski maraton. Tamta dziewczyna, która osiemnaście lat temu leniwie spacerowała po Paryżu, czyli moja młodsza wersja, krzywi się z niesmakiem:
– Paryż i pośpiech? O nie, to się wyklucza!
Moja dojrzała wersja odpowiada wzruszeniem ramion:
– Ty miałaś czas, my go nie mamy.
Witam się z zabytkami jak ze starymi znajomymi.
Bazylika Sacre Coer dumnie wyrasta z wzgórza Montmartre.

Zwiedzanie jest darmowe, kolejka służy jedynie do sprawdzenia zawartości toreb.
Takowej inspekcji zostajemy poddani dwukrotnie: najpierw przed wejściem na dziedziniec, potem przed samymi drzwiami kościoła. Nie umiem sobie przypomnieć, czy osiemnaście lat temu też stosowano takie procedury.
Po wyjściu z białej świątyni mój tęskny wzrok chce błądzić po zaułkach Montmartre, dzielnicy francuskiej bohemy. Tam mogłabym spotkać młodszą wersję siebie.
Ona lubiła oglądać obrazy ulicznych artystów. Ale tamtej dziewczyny już nie ma.
Jestem ja, jej dojrzała wersja i ta dojrzała wersja stawia zainteresowania dzieci ponad swoje. Kupuję bilety na karuzelę. Dzieci galopują na gniadych rumakach.

Potem próbujemy lokalnego przysmaku: pieczonych kasztanów, sprzedawanych na ulicy i pakowanych w rożki z gazety. Kasztany pachną ogniskiem, spalona skórka skrywa żółtawy miąższ, o mięsistym, ziemniaczanym smaku.

Z lekko usmolonymi palcami wsiadamy do metra. Przy wejściu na peron kasownik połyka kartoniki biletu, po czym wypluwa je, jakby zdegustowany. Zielonkawa brama otwiera się niczym sezam. Nazwy stacji budzą się w mej pamięci: Concorde, Opera, Saint – Lazare, Chatelet, Solferino, Odeo.

Francuskie słowa wychodzą z kryjówek, osiadają na języku: attention, entrée, sortie, pousser, tirer, s’il vous plaît.
Zielone wagoniki metra pędzą po torach, zatłoczone kiedyś, zatłoczone dziś.
Razem z nami do wagonu wsiada starszy pan, w brązowym swetrze, z akordeonem. Uśmiecha się, poprawia paski instrumentu.
– Bonjour! Ca va? – pyta i zaczyna grać wiązankę starych francuskich melodii.
– Merci. Au revoir, bon voyage! – mówi zbierając pieniądze do skórzanej sakiewki, po czym przesiada się do następnego wagonika.
Wysiadamy na stacji Cite, przy Katedrze Notre – Dame.

Katedrę możemy podziwiać jedynie z daleka. Jeszcze do niedawna tłumnie odwiedzana przez turystów, dziś jest odgrodzona blaszanym parkanem.
– Odpoczywaj, regeneruj się i wracaj do dawnej świetności!
Spacerujemy wzdłuż Sekwany mijając kramy ze starymi książkami, płytami i grafikami.

Próbuję pokazać dzieciom „mon Paris”, wpoić im miłość do tego miasta, ale one patrzą inaczej i widzą inny Paryż. Ja unoszę wzrok w górę: na pękate brzuchy kamienic i ażurowe balustrady balkonów, dzieci patrzą w dół: na śmieci i żółte liście, popychane przez wiatr.
Ja szukam dam w modnych kapeluszach i panów z apaszkami, dzieci obserwują policjantów dźwigających karabiny.
W Dzielnicy Łacińskiej zatrzymujemy się na obiad, bo tam zawsze było najtaniej. Znajdujemy menu w cenie dziesięciu euro (za przystawkę, danie główne i deser). Może nie jest jakoś bardzo tanio, ale na pewno taniej niż w Holandii, a poza tym przecież jesteśmy w sercu Paryża. Iskierka i Groszek mają ochotę pierwszy raz w życiu spróbować ślimaki.

Proszę bardzo, ślimaki figurują jako jedna z opcji przystawek. Dzieciom smakują.
Tylko Okruszek nie daje się namówić.
– Fuj, nie będę jeść ślimaków! – zarzeka się. Za to mus czekoladowy niemal wylizuje z miseczki. Idziemy dalej, dołącza do nas Igotata, który wyszedł wcześniej ze spotkania. Mijamy Sorbonę i stajemy przed monumentalnym Panteonem.

Wchodzimy do środka, do krypt, gdzie spoczywają wielcy ludzie: Wolter, Rousseau, Hugo, Zola, Dumas, Braille… Nazwiska niewiele mówią dzieciom. Słyszeli natomiast o Marii Curie Skłodowskiej, koniecznie przystajemy przed grobem kobiety geniusza.

W pobliżu Panteonu znajduje się Muzeum Marii i Piotra Curie, do którego jest darmowy wstęp. Zwiedzamy w nim laboratorium i biuro podwójnej noblistki.

Widzimy ją na zdjęciach, ubraną w biały fartuch, patrzącą uważnie, ciekawie, z półuśmiechem. Chwilę odpoczywamy w Ogrodach Luksemburskich, po których leniwie błąka się jesień. Czas stoi tu w miejscu, starsi panowie, jak dawniej, grają w bule.

Potem autobus wiezie nas do Wieży Eiffle`a, której iglica całuje chmury.
Na trawniku biwakują miejscowi i turyści, a między nimi krążą wysocy Murzyni próbując sprzedać breloczki z miniaturą wieży Eiffle`a albo czapki.
Na co komu te czapki, o tej porze roku? Przecież jest ciepło.

A może tam w górze wieje? Zapewne.
Okruszek chce to sprawdzić. Upiera się wejść na szczyt i nawet perspektywa trzygodzinnego stania w kolejce go nie przeraża. Nas tak. Nie mamy czasu.
Wkrótce zapadnie zmierzch, a w planach jest jeszcze Łuk Triumfalny.

Wsiadamy do metra, Okruszek się dąsa. Daje się udobruchać dopiero, gdy decydujemy się wspiąć na Łuk. Tu nie ma kolejki, a panorama jest piękna, ulice układają się w ramiona gwiazdy. I widać dokładnie Wieżę Eiffle`a, SacreCoer, Luwr, La Defance, Pola Elizejskie.
Te ostatnie są skąpane w świetle lamp, dobiega nas ryk klaksonów.
Wozy policyjne tworzą sznur. Coś się stało? Chyba jakaś demonstracja.
Na kwaterę wracamy już po zmroku. Okruszek zasypia na stojąco, tata musi ją nieść. Wiatrak Moulin Rouge rozświetla czerń wieczoru czerwonym blaskiem.
Okruszek nagle ożywia się, chce tańczyć.

Wbiega na specjalny, sztucznie nawiewany, podest. Śmieje się, gdy wiatr unosi jej spódnicę, gdy widzi fruwające w górze swetry i szale.
Proszę państwa, to jest Plac Pigalle, tu się nie śpi. Tu się bawi.
Niedzielę również zaczynamy francuskim śniadaniem w brasserie, a potem udajemy się do metra, które wiezie nas do samego centrum. Wysiadamy na stacji Madelaine. Idziemy na mszę do polskiego kościoła, tak samo jak moja młodsza wersja, osiemnaście lat temu.

Wnętrze świątyni zdobią polskie akcenty: obraz jasnogórski, tablica pamiątkowa na cześć Juliusza Słowackiego i jeszcze jedna, nowa, dla ofiar katastrofy smoleńskiej.
A przed kościołem nie ustają Polaków rozmowy.
Moja młodsza wersja lubiła stać na dziedzińcu i słuchać melodii polskiej mowy, patrzeć na rozstawione kramy z polskimi produktami, a na koniec zjeść seromakowiec w krypcie kościoła, w której do dziś ma się świetnie polska restauracja i kawiarnia. Za kościołem znajduje się Plac de la Concorde, z obeliskiem i rzeźbionymi, pozłacanymi fontannami.

To właśnie tutaj zatrzymywały się wszystkie autokary przyjeżdżające z Polski do Paryża. Ponoć teraz to się zmieniło, obecnie zajeżdżają gdzie indziej.
Na moment zaglądamy do Ogrodów Tuileries, które – podobnie jak Ogrody Luksemburskie – drwią sobie z postępu i nowoczesności.
Tu, jak dawniej, Francuzi puszczają w wodzie żaglówki, a dzieci zbierają kasztany.

Dziewczynka ubrana w białą sukienkę z krynoliny goni chłopca w beżowym garniturze z dwoma rzędami złotych guzików. Paryski szyk. Mój syn, zakochany w dresie, nawet za opłatą nie włożyłby takiego stroju, a ten chłopiec, mały paryżanin, biega swobodnie, nie przejmując się nieco dziwacznym wdziankiem.
Bo gdzie dres, jak za parkanem wyrasta Luwr?

Olbrzymi, monumentalny, zwalający z nóg potęgą.
– Czcigodny Luwrze, kiedyś zwiedzimy twoje bogate w dzieła wnętrza, niestety, dziś nie da rady – przyrzekam.
Dzieci kupują drobne pamiątki, ja rozglądam się za boulangerie. Obiecałam koleżankom smakołyki do kawy. Choć czujemy niedosyt Paryża, trzeba wracać.
Mijamy Gare du Nord od innej strony. W blasku słońca, złowroga dzielnica nie przeraża. Światła nam sprzyjają, nie musimy się zatrzymywać. I szczurów nie widać.
Senne namioty, z daleka, wyglądają jak porzucone w trawie płócienne chustki do nosa.