Igorodzina kocha książki. Groszek może mniej (chwilowo, mam nadzieję), ale poza nim – stanowimy kolonię moli książkowych, dla których każda biblioteka czy księgarnia jest swoistą świątynią. Zamiast woni kadzideł – zapach świeżo zadrukowanego papieru. Zamiast ołtarza – rzędy półek. Zamiast konfesjonału – kasa. Za każdy grzeszek: i ten z twardą, i ten z miękką okładką – pokutę odprawiamy przy pomocy karty, bądź gotówki. Tak to zawędrowaliśmy do Zwolle, gdzie mariaż świątyni i księgarni wykracza poza nasze głowy, gdzie rzędy półek, kasa i woń papieru okupują dawny budynek kościelny.

Taka była nasza początkowa motywacja: zobaczyć kolejną świątynię, która została przekształcona w księgarnię. O kościele w Zwolle dowiedzieliśmy się z kilku źródeł w reakcji na opowieść o księgarni w Mastricht. Wasze komentarze pod artykułem na blogu, informacje od holenderskich znajomych w czasie weselnego „small talk”… Gdy więc okazało się, że w ferie lutowe nie uda się nam wyjechać na cały tydzień, postanowiliśmy przeznaczyć jeden z wolnych dni na wycieczkę do Zwolle.

Drugi powód wypadu w tym właśnie terminie była niezaspokajalna ciekawość świata Igomamy, która na hasło „Zwolle” momentalnie zareagowała odzewem „figury lodowe!”. Igomama stanowi dla nas żywą bazę danych atrakcji w Holandii: stale przechowuje informacje ogólne, hasłowe, które rozszerza zawsze wtedy, gdy już zdecydujemy się gdzieś pojechać. Z hasłem „Zwolle”, poza wspomnianą księgarnią, jej umysł wiązał dostępną jedynie w miesiącach zimowych wystawę figur lodowych. Po uzupełnieniu danych na liście atrakcji „koniecznie zobaczyć” pojawiło się muzeum, w którym spokojnie spędzić można cały dzień. To właśnie dzięki Igomamie i jej wnikliwości oprócz odwiedzenia księgarni w kościele, odbyliśmy w Zwolle dwie podróże w czasie.

Od prehistorii po przyszłość: lodowo

Początek naszego dnia w Zwolle zaplanowaliśmy w przeddzień naszego wyjazdu. Przed wizytą w Ijsbeelden Festival najlepiej zawczasu zaopatrzyć się w bilety: ich liczba jest ograniczona a bilet wykupujemy na konkretną godzinę. Nie jest to może ściśle przestrzegane, ale nie wiem na ile wcześniej/ później można wejść do środka. Znając naszą skłonność do późnych startów „zaklepałem” wejściówki na godzinę dwunastą. Od wejścia powiało chłodem: tegoroczna łagodna zima nieco nas rozpieściła, więc temperatura idealna dla lodowych figur nieco nas zmroziła. Figury jednak wynagrodziły nam ten dyskomfort z nawiązką.

Wędrówkę zaczynamy w czasach prehistorycznych: towarzyszą nam najpierw dinozaury, następnie człowiek pierwotny i jego szablastozębni towarzysze niedoli.

Przez odpowiednią grę świateł lód nabiera kolorów: nawet ognisko płonie lodowo w środku niewielkiej jaskini, w której matka pielęgnuje swe niemowlę.

Od prehistorii przechodzimy w starożytność: przez starożytny Egipt, w którym oczy cieszą rzeźby Anubisa przedstawionego jako szakal u wejścia do lodowej świątyni.

W jej środku – jedna z najsławniejszych kobiet tej epoki – Kleopatra.

Następnie przenosimy się do starożytnego Rzymu, podziwiając walkę gladiatora z lwem i popiersie Juliusza Cezara.

Dalej średniowieczny zamek i lodowe dyby, z których Igorodzina nie omieszkała skorzystać.

Następnie odwiedzamy średniowieczną ucztę. Niestety, serwowane są tylko zimne przekąski, a nam zaczynają dokuczać marznące palce, marzy nam się coś ciepłego „na ząb”.

W czasie turnieju rycerskiego ktoś zakrzyknął „Freeze!” i dwóch stających w szranki rycerzy istotnie przemieniło się w lodowe figury.

Przechodzimy przez pracownię Leonarda Da Vinci: sławne wyobrażenie pokazujące proporcjonalność ludzkiego ciała, zamrożony uśmiech Mona Lizy, mistrz z pędzlem w dłoni.

Dalej: podróże. Karawana zaopatrzona w wielbłądy, konkwistador zbrojny w krzyż i najbardziej przerażająca (przynajmniej z punktu widzenia Igomamy) figura w całej wystawie: olbrzymia lodowa mysz.

Nie zwalniamy kroku, bo oto przed nami jedno z najsławniejszych dzieł Holandii: scena ze „Straży Nocnej” odgrywana przez lodowe postacie.

Dalej – rewolucja francuska. Tu cierpliwość Igorodziny się kończy, wsuwam głowę między drewniane obręcze, czekam na świst opadającego ostrza.

Na szczęście – przymarzło. Ani drgnie. Uchodzę z głową by podziwiać kolejne figury. Pora na eksplorację „dzikiego zachodu”.

Ameryka się rozrasta, a Europa zmienia swe oblicze: maszyna parowa powoduje, że cały kontynent zaczynają pokrywać centra przemysłowe. Do pracy ciągną wszyscy: mężczyźni, kobiety, dzieci…

Dalej odkrywamy praktyczne zastosowania dla prądu elektrycznego. Cywilizacja „wrzuca drugi bieg”.

Rosną totalitaryzmy. Sierp i młot, swastyka.

Anna Frank pisze swoje pamiętniki, bezimienny więzień obozu koncentracyjnego dożywa swych dni otoczony drutami kolczastymi.

Wreszcie – wojna dobiega końca. Zwycięskich aliantów witają dzieci, witają kwiaty.

Dalej krok w przyszłość: podróże kosmiczne, obcy… Na koniec zjeżdżalnia lodowa i Scooby Doo (licho wie dlaczego). Wychodzimy przemarznięci ale zachwyceni. Trzeba przyznać, że figury naprawdę robiły wrażenie i przez ciągłą grę świateł, lód – bezbarwny przecież – mienił się w tym miejscu kolorami tęczy. Warto tu zajrzeć, jeśli trafi się okazja.

Od (komputerowej) prehistorii po współczesność: cyfrowo

Drugą atrakcją, zaproponowaną przez Igomamę i z entuzjazmem przywitaną przez resztę Igorodziny, było Muzeum Gier Komputerowych. Dotarliśmy tam po krótkim posiłku (całe szczęście) i przepadliśmy na ładnych kilka godzin. Wejście nie jest tanie (a karta muzealna nie jest akceptowana), ale oprócz zwiedzania dość bogatej kolekcji różnych maszyn cyfrowych, komputerów, konsol – możemy też spędzić nieograniczony czas w stanowiącym część muzeum salonie gier komputerowych. Nie uprzedzajmy jednak faktów.

Zaczęliśmy od spaceru wzdłuż krótkiej przecież, a jakże intensywnej, historii maszyn cyfrowych. Począwszy od pierwszych, prymitywnych maszyn liczących, kalkulatorów i pierwszych komputerów, pierwszych magazynów danych.

Przez rozwiązania coraz nowocześniejsze (i zdecydowanie mniejsze). Napędy do dyskietek o rozmiarze ośmiu cali, napędy do taśm wielkości pralki.

Postępująca miniaturyzacja idącą w parze z wzrostem mocy obliczeniowej. Pierwsze komputery prywatne, pierwsze laptopy.

Co i rusz akcent związany z grami, o części z nich nigdy wcześniej nawet nie słyszałem, część znałem w przybliżonej formie.

Czy słyszeliście o planszowej wersji Tetrisa czy PacMana? Ja widziałem to cudo po raz pierwszy w życiu.

Graliście kiedyś w Ponga? Ja także, ale nigdy nie korzystałem przy tym z kontrolera będącego zwykłym potencjometrem, pokrętłem…

Wszyscy słyszeliśmy o wynalazku Philipsa: laserowych płytach audio. Ale ilu z Was słyszało o zdecydowanie większych płytach, zawierających filmy?

Jedną salę w całości przeznaczono na rozmaite, przestarzałe kontrolery: pistolety, pokrętła, pierwsze formy joysticków, kierownice.

Dalej szczególnie bliska memu sercu część wystawy: zestaw komputerów ośmiobitowych: commodore, atari. Na tym pierwszym się wychowałem, tym drugim (jak każdy posiadacz commodore) pogardzałem.  

Dalej: wielka kolekcja gier na PC. Czego tu nie ma… Doom, oryginalny Fallout, Half-Life, Dune’a.

Co i rusz: sprawny komputer lub konsola z uruchomioną grą. Można przypomnieć sobie jak ciężko było przetrwać w Asteroids, Super Mario czy Nba Jam.

Jedna rzecz, która zatrważa współczesnego człowieka: masakrująca oczy grafika, z odświeżaniem tak słabym, że oczy momentalnie chowają się w czaszce. Współczesne gry pieszczą nasze oczy, gry przeszłości rozstrzeliwały je serią mozolnie zmieniających się obrazów.

Na koniec: salon gier. Czego tu nie ma! Oryginalne maszyny przyciągają uwagę. Człek skacze od jednego, do drugiego. Nie ma tłoku, nie ma kolejek, nie ma kurczącego się w zatrważającym tempie worka monet. Automaty są ustawione w „free mode”. Można więc śmiało dać sobie utrzeć nosa i spróbować raz jeszcze, raz jeszcze, i jeszcze raz… Mamy więc przepiękny automat z Mario Kart, ze współczesną, cieszącą oczy grafiką na ekranie.

Tuż obok symulator motocykla, w którym sterujemy kilkoma kleksami na niewielkim monitorze.

Możemy spróbować sił w PacManie, by chwilę później walczyć przy pomocy miecza z rozmaitymi demonami. Możemy szusować na nartach po stoku, by chwilę później śmigać na skuterze wodnym po morskich falach.

Wreszcie – dajemy za wygraną: moglibyśmy śmiało spędzić tu cały dzień, ale wciąż wzywa nas ku sobie księgarnia w centrum miasta.

Spacerkiem po Zwolle

Księgarnia, do której koniecznie chcieliśmy zajść tego dnia otwarta była do późna, postanowiliśmy więc skorzystać z ostatnich, nieśmiało przebijających się przez warstwę chmur promieni słońca i najpierw pospacerować po malowniczej starówce w Zwolle. Spacer zaczęliśmy od obejścia Grote Kerk. Przed kościołem stoi interesująca, szklana figura Archanioła Michała, patrona miasta – zdecydowanie uwspółcześniona, jakby dowódca niebiańskich zastępów uznał współczesną modę za wygodniejszą od dawniejszych trendów.

Następnie kroki skierowaliśmy w stronę malowniczej bramy miejskiej z 1409 r. – Sassenport. Faktycznie, jest malownicza i daje wyobrażenie o tym, jak mogły wyglądać fortyfikacje obronne w czasach Hanzy, kiedy miasto musiało bronić swego bogactwa przed mniej zamożnymi sąsiadami.

Od bramy ruszyliśmy w stronę ciekawego Muzeum de Fundatie. Igorodzina zadowoliła się oceną architektury (w przypadku dziatwy niekoniecznie pozytywną…) i ciepłą czekoladą naprzeciwko, Igomama wybrała się na zwiedzanie oferowanej przez to muzeum wystawy sztuki współczesnej.

Na koniec spaceru po mieście zajrzeliśmy do kościoła Onze Lieve Vrouwe, słynnego głównie ze swej przypominającej pieprzniczkę wieży.

Wnętrze zachwyca bogactwem i przepychem – znać, że do tej świątyni reformacja nie zajrzała, pozostawiając białe, czyste ściany. Piękny ołtarz, piękne organy, cudowne witraże.

Wreszcie słońce dało za wygraną, a nam zaczęło burczeć w brzuchach… Przyszła pora na wizytę u celu naszej pielgrzymki.

Na kolację i deser: Wanders in de Broeren

Zwiedzanie kościoła – księgarni zaczęliśmy od przywitania: skrócony spacer po parterze zwieńczony wizytą w miejscu dawnego ołtarza, w którym obecnie znajduje się niewielka restauracja. Trafiliśmy tam w porę: kuchnia zamyka swe podwoje przed szóstą, więc jeśli chcemy zjeść coś „konkretnego” to niezależnie od godzin otwarcia księgarni musimy wyrobić się przed tym czasem z naszym zamówieniem. Po miejscowej zupie dla Igorodziców i frytkach dla dziatwy ruszyliśmy między półki…

Wnętrze księgarni różni się od tego w Mastricht. Tam centrum świątyni okupowała wyspa z książkami. Tu kilkupiętrowa ekspozycja książek jest „przyklejona” do ścian.

Samo wnętrze wydaje się bardziej zadbane: malowidła na sklepieniu nie straszą, przeciwnie, są bardzo schludne.

W odróżnieniu od Mastricht nie znajdziemy tu książek używanych: jedynie nowe, głównie po niderladzku, z niewielką częścią przeznaczoną na książki anglojęzyczne. W obu miejscach wypatrywałem książek mojego ulubionego polskiego autora, Andrzeja Sapkowskiego. W obu przypadkach nie zawiodłem się.

Wieczór zakończyliśmy delektując się pysznym ciastkiem: było z tym nieco zamieszania i ostatecznie choć zamówiłem sernik, to drogą handlu więcej jednak zjadłem brownie. Syci wrażeń i z pełnymi żołądkami ruszyliśmy w drogę powrotną. Grzechów tym razem nie popełniliśmy, pokuta nie była nam więc zadana. Ale pokusa była silna… Cóż, może ulegniemy jej następnym razem.