Udało się. Po przeszło roku Igorodzina trafiła grupowo do muzeum. Co z tego, że nadal z maską. Co z tego, że wycieczka była poniekąd wymuszona szczepionkową wyprawą Igorodziców. Ważne, że dane nam było znów rozsmakować się w bezpośrednim chłonięciu wiedzy, z wykorzystaniem wszystkich zmysłów (może z wyjątkiem smaku…). Wszystko to w Muzeum Marynarki Wojennej w Den Helder.

Muzeum mieści się tuż przy przeprawie portowej na Texel i już po wyjściu z samochodu czuć tu morskie klimaty – wiatr smaga, mewy pokrzykują, w oddali widać roztańczone morze. Nie sposób też nie dostrzec jednej z głównych atrakcji muzeum – jedynej w Holandii dostępnej dla zwiedzających łodzi podwodnej. “Tuńczyka”, zawieszonego kilka metrów nad ziemią, skosztujemy jednak nieco później. Na pierwszy ogień – główny budynek z wystawą przedstawiającą historię holenderskiej marynarki.

Pierwszych kilka pomieszczeń to głównie wystawa malarstwa marynistycznego – obrazy przedstawiające potyczki holenderskich żeglarzy z innymi potęgami morskimi – Brytyjczykami, Hiszpanami. Oprócz tego modele przedstawiające zabudowania stoczniowe na przestrzeni wieków, rozmaite narzędzia służące do nawigacji oraz wszelkiego rodzaju działa, miny – wszystko to, co marynarka wojenna wykorzystuje by trafić tam, gdzie trzeba i podjąć walkę z jednostkami wroga.

Poznajemy fakty z historii holenderskiej żeglugi. Dla mnie największą niespodzianką była historia holenderskiej marynarki wojennej podczas II Wojny Światowej. Do tej pory sądziłem, że udział Holandii w wojnie ograniczał się do zignorowanej przez Hitlera neutralności i ataku na Francję z kierunku, z którego Francuzi ataku się nie spodziewali. Prawda wygląda jednak inaczej: Holandia przed wojną była wciąż jeszcze państwem kolonialnym. To spowodowało, że mimo przejęcia przez nazistów, znaczna część siły holenderskiej armii uniknęła “przejęcia” – marynarka przeniosła swą centralę do Londynu, tracąc jedynie kilka okrętów, które nie były jeszcze ukończone i wciąż tkwiły w stoczniach. Niestety, po Bitwie na Morzu Jawajskim (luty 1942, w muzeum znajduje się bardzo ciekawa, interaktywna ekspozycja dotycząca tej bitwy) marynarka praktycznie przestała istnieć, co nie zmienia faktu, że okręty holenderskie zdecydowanie odegrały znaczącą rolę w trakcie działań wojennych zarówno w Europie jak i w Azji.

Druga część zwiedzania to dla mnie jedna, długa lekcja pokory.

Najpierw wspinany się na szczyt kadłuba największego tuńczyka jakiego widziałem w życiu: łodzi podwodnej HNLMS Tonijn (S805). Tuńczyk jest okrętem klasy Kaszalot (Potvis) będącej zmodyfikowaną wersją Delfina (Dolfijn). W aktywnej służbie od 24 lutego 1966 roku aż do stycznia 1991, jest jedyną łodzią podwodną dostępną dla publiczności na holenderskiej ziemi. Jakimś cudem mieściło się na niej 67 członków załogi. Ja sam miałem wielki problem by w ogóle do niej wsiąść i choć zrobić krok bez rozbijania sobie łepetyny o elementy konstrukcji, nadproża a wielu miejscach – sufity.

Naturalnie, jednostki takie zwykle obsadzane są żołnierzami nieco niższymi, którzy mogą się w nich przemieszczać bez ryzyka skrzywienia kręgosłupa.

Samo wnętrze jest całkowicie niemuzealne: dotykanie, siadanie, kręcenie, naciskanie a nawet leżakowanie (czego nie przetestowaliśmy, niestety) dozwolone.

Jedynie kilka bardziej wystawnych pomieszczeń (choć przyznać trzeba, że w tych warunkach nawet wystawne wnętrza były mocno klaustrofobiczne) odgrodzono od zwiedzających pozwalając im jedynie zajrzeć do pomieszczeń zajmowanych przez najwyższych oficerów. Gdyby nie to ciągłe ryzyko nabicia sobie guza… Szczęśliwie, Igomamie i dziatwie to nie groziło, mogli więc w pełni czerpać radość z wędrowania po okręcie podwodnym.

W tym momencie zaczął nam dokuczać głód, udajemy się więc na okręt zdecydowanie starszy, na którym w normalnych okolicznościach mieściła się restauracja. To statek – taran, Skorpion. Pomyślany jako jednostka, która miała taranować okręty wroga. W praktyce okazało się to mało efektywne: trafić przeciwnika z działa na pełnym morzu jest już szalenie trudnym zadaniem. Podejście dostatecznie blisko by dało się go staranować graniczyć musiało z cudem. Zwiedzając podziwiamy zarówno przepych wnętrz, jak i niecierpliwie rozglądamy się za miejscem, gdzie można coś spożyć. Pewnie wystarczyłoby spytać kogoś z obsługi, czy posiłek faktycznie można na tym statku kupić, ale chyba nikt z nas nie chciał przyspieszać rozczarowania w przypadku negatywnej odpowiedzi. Zamiast posilać się więc prawdziwym jedzeniem, pozostaje nam sycić się widokiem wystawnej uczty przygotowanej w jednym z pomieszczeń.

Głód zaś, który daje nam się we znaki, umieścimy póki co za kratkami.

Dopiero po zejściu z pokładu możemy poszukać (na szczęście niedaleko) miejsca, gdzie możemy dokonać na nim egzekucji przy pomocy tradycyjnych “fish and chips”.

Po posiłku przyszła pora na sąsiedni statek, bardziej współczesny. To niszczyciel min HNLMS Abraham Crijnssen. Okręt nazwany tak na cześć siedemnastowiecznego dowódcy holenderskiej marynarki, który zasłynął między innymi przejęciem angielskiej kolonii w Surinamie w 1667 roku w trakcie drugiej wojny pomiędzy Anglią i Holandią. Jednostka ta to jeden z okrętów, które pomimo zajęcia Holandii przez nazistów, kontynuował działania wojenne przeciwko Osi (konkretniej: Japonii) na morzach i oceanach na Dalekim Wschodzie. Okręt, który zasłynął tym, że umknął przed japońską marynarką do Australii zamaskowany jako tropikalna wyspa. Statek jest raczej niewielki, co jest typowe dla tego rodzaju jednostki, ale przynajmniej na głowę uważać nie trzeba.

Wewnątrz sporo eksponatów związanych z pamiętną ucieczką, dzięki której okręt zyskał (zasłużoną, moim zdaniem) sławę.

Na koniec budynek, który oprócz ekspozycji dotyczących budowania okrętów, warunków pracy w takich miejscach w dawniejszych czasach i historii małych budowniczych oferuje sporo rozrywki dla najmłodszych (i nie tylko). Proste gry zręcznościowe pozwalają zestrzelić kilka okrętów, pomóc jednostce przebyć slalom i wypłynąć na pełne morze i jeszcze pewnie sporo innych, prościutkich gier, dzięki którym miejsce z pewnością zyskuje wiele w oczach najmłodszych zwiedzających.

Tu zaczyna dopadać nas zmęczenie – pewnie sporo interesujących faktów umknęło naszej uwadze, w końcu po tak długim czasie trzeba znów kilka muzealnych wizyt, by wrócić do przed-kowidowej formy. Wyprawę kończymy wizytą w sklepiku z pamiątkami, szczęśliwie nie zostawiając tam ani centa. Chyba zawdzięczamy to jednemu: dziatwa miała obiecane lody po tak dzielnym zwiedzaniu. Niecierpliwość pokonała w nich więc ochotę, by nalegać na zakup jakiegoś niepotrzebnych “skarbów”, które kilka tygodni (a może nawet dni?) później zmieniłyby się z “niezbędnych” i “zachwycających” w niewzruszonych i nieruchomych zbieraczy kurzu…