Jakiś czas temu obiecałam Wam pokazać piękną holenderską „miejscówkę”, którą odwiedziliśmy podczas jesiennych ferii. Mój zapał ostygł, gdy okazało się, że straciłam zdjęcia w telefonie. Wrażenia z wycieczki wnet zbladły, a mnie zaabsorbowały bieżące sprawy, choćby święta czy lockdown. Jednak malownicza „miejscówka” sama się o siebie upomniała!

Ale co ma do tego żyrafa?

A było tak: Okruszek poprosił, żebyśmy obejrzeli pewien film familijny na Netflixie:
– Bo Joya polecała i to jest o chłopcu, co się przyjaźni z żyrafą.
Widocznie nie wyglądałam na przekonaną, toteż Okruszek dodał (wie co trzeba dodać!):
– To jest holenderski film. Będziesz mogła uczyć się języka.
Argument trafił. Włączyłam telewizor. Polska adaptacja filmu nosi tytuł „Moja żyrafa”, w oryginale jest to „Dikkertje Dap”.

I tak oto zobaczyłam na ekranie chłopczyka z przyjemną buzią, jego rodziców, dziadka, tytułową żyrafę, a w tle… drewniane, pomalowane na zielono domy na palach. Takie domy łatwo zapadają w pamięć. Takie domy to ja już gdzieś widziałam! No przecież to Marken!
Marken, które zwiedziliśmy, gdy październik czarował rdzawymi liśćmi.
Marken, o którym chciałam napisać.
Marken, o którym w końcu nie napisałam.
„Moja żyrafa” została nakręcona właśnie tam.

Widocznie musiałam trafić na ten film, by wydobyć wspomnienia i obrazy zza zasłony jesiennych liści, by usiąść do komputera i napisać ten tekst.

Marken x2?

Nazwa Marken ma dwa znaczenia.
Odnosi się zarówno do malowniczej rybackiej wioski jak i do całego półwyspu, na którym ów „żywy” skansen się mieści.
Tak, skansen, bo wśród tych domków z trójkątnymi dachami, przycupniętych między kanałami, odnosi się wrażenie, że czas zwolnił.

Przyczyniło się do tego wyjątkowe usytuowanie: Marken wcześniej była wyspą , toteż przez długi czas mieszkańcy żyli w izolacji. Dopiero w 1957 r. uzyskało połączenie z lądem, gdy zbudowano wąską groblę (1,6 km) z ulicą dla samochodów, autobusów, rowerów oraz chodnikiem dla pieszych.

Ale jak tam dotrzeć?

Obecnie do Marken można dostać się na dwa sposoby: drogą lądową – samochodem lub autobusem 315 z Amsterdamu (25 min jazdy) albo drogą wodną – promem kursującym z pobliskiego Volendamu, praktycznie przez cały dzień.
My wypróbowaliśmy tę drugą opcję.

Płyniemy!

Jako że podczas jesiennych ferii zaniosło nas do Volendamu, postanowiliśmy w ramach wycieczki, wybrać się stamtąd statkiem do Marken.
Przystań promowa znajduje się na głównym deptaku Volendamu, nie sposób jej przeoczyć: „Volendam Marken Express”.
Cena biletu na prom „tam i z powrotem” dla dorosłego wynosi 12,50 euro.
Dzieci 4 – 11 lat płacą połowę ceny, do 3 r. ż – podróżują bezpłatnie.

Warto zwrócić uwagę na tzw. „combi ticket”, czyli rejs połączony z opłatą za atrakcję.
My wybraliśmy opcję: rejs promem + pokaz przygotowywania stroopwafli + zdjęcie w ludowych strojach. Koszt 25 euro (zamiast 40).
Ale są też inne kombinacje – uwzględniające wizytę w fabryce sera czy pokaz robienia „klompów” za pomocą maszyny parowej.
Czas rejsu wynosi dokładnie pół godziny, płynie się bardzo przyjemnie, bo ze statku rozciąga się niezapomniany widok: najpierw na malejące w oczach wybrzeże Volendam i rosnące Marken, a w drodze powrotnej – odwrotnie.
Wymarzona sceneria dla wielbicieli fotografowania.

A gdy wieje, można się schować pod daszek, napić kawy lub szampana, jak kto woli (koło nas grupka Niemców raczyła się właśnie tym trunkiem), bo na promie działa kawiarnia.

Takie położenie to atut czy przekleństwo?

Marken zwiedza się miło, łatwo i przyjemnie.
W zasadzie wioska dzieli się na dwie części: portową (Havenbuurt) i kościelną (Kerkbuurt). Choć ulice nie mają nazw, nie sposób zabłądzić.
Od razu po wyjściu z promu naszym oczom ukaże się idylliczny widok: rząd małych drewnianych domów, tawern i sklepów z pamiątkami.
Wyspa Marken (zanim stała się półwyspem) była narażona na zalania i powodzie, dlatego mieszkańcy zaczęli budować domy najpierw na kopcach, a potem na palach, co stanowi zjawisko unikatowe  światowej skali.
W części portowej znajduje się pomnik przypominający o wielkiej powodzi ze stycznia 1916 r, która odebrała życie szesnaściorgu mieszkańcom i przyniosła ogromne straty materialne.

To właśnie po tej powodzi zaczęto budowę tamy Afsluitdijk, która uczyniła z Zatoki Zuiderzee sztuczny słodkowodny zbiornik IJsselmeer i zapobiegła kolejnym zalaniom.
Jednak autentyczne domy na palach zostały zachowane.

„Kijkhuisje” jak z obrazu van Gogha

Od razu po wyjściu z promu zajrzeliśmy do „Kijkhuisje” (Havenbuurt 22).
Jego niebiesko- żółta kolorystyka przywodzi na myśl obraz „Pokój van Gogha w Arles”. To domek pokazowy, w którym można zobaczyć, jak sto lat temu żyli mieszkańcy.

Maleństwo, w zasadzie ogranicza się do jednej izby, w której gnieździła się cała rodzina, a rodziny wtedy były liczne, nawet z dziesięciorgiem dzieci. Ludzie spali więc we wnękach ściennych, podobnie jak na statku. W mieszkaniu panowały chłód i wilgoć, oczywiście brakowało toalety – nie były to luksusy.
Z “Kijkhuisje” sąsiadują sklepy z pamiątkami i tawerny rybackie.

Kościół ze statkami

Ale my udaliśmy się w głąb wsi, w kierunku Grote Kerk, Wielkiego Kościoła.

Wnętrze okazało się dość pustawe jak to zwykle się zdarza w przypadku świątyń protestanckich.  Najbardziej zapamiętaliśmy liczne modele statków zawieszone w bocznych nawach.

Nie pomińcie muzeum!

Zaraz na tej samej ulicy znajduje się niewielkie Marken Museum.

Cena biletów nie robi spustoszenia w portfelu (3 euro – dorosły; 1,5 euro – dziecko). Uwaga, placówka nie ma terminala (mówiłam, że tu czas się zatrzymał?), można płacić tylko gotówką, a bankomat jest jeden w całej wsi, przy „dużym parkingu” (tu każdy wie, że jest to parking dla autobusów i aut przybywających na półwysep groblą.
W muzeum panuje familiarna atmosfera.

Kustoszki w tradycyjnych strojach uśmiechają się przyjaźnie. Odnieśliśmy wrażenie, że cieszą się z naszego przybycia i żywo okazywanego zainteresowania historią i tradycjami ich wioski. Eksponatów nie ma wiele, przeważają tradycyjne stroje i tkaniny.

Chwała bohaterom wojennym

Kawałek dalej, bodajże przecznicę za muzeum, znajduje się monument poświęcony brytyjskim lotnikom alianckim i mieszkańcom, którzy zginęli na tych terenach (głównie nad Zatoką Zuiderzee) w czasie II wojny światowej.

Dla nas to był ostatni punkt wycieczki, po którym zawróciliśmy w stronę portu, by zdążyć na prom do Volendamu.

Do widzenia Biała Damo Marken!

Gdybyśmy mieli więcej czasu (albo rowery, które zresztą można zabrać na prom), to jeszcze odwiedzilibyśmy latarnię morską z 1839 r. „Paard (tł. koń) van Marken”. Znajduje się ona na końcu półwyspu, jakieś 3 km od wsi, i nadal działa.

Niestety dzieci nie miały ani ochoty, ani sił na tak długą przechadzkę, więc matka musiała zadowolić się widokiem tejże latarni w Internecie, a jak zobaczyła, to z kolei nie mogła odżałować (matka, nie latarnia), że jednak nie „przycisnęła” dziatwy do marszu, bo okazała się piękna i romantyczna (oczywiście latarnia, nie matka; matka to może drzewiej, bardzo drzewiej).
A tak w ogóle to żaden koń, tylko biała dama w czerwonym kapelusiku, co uciekła na koniec świata. Ujrzeliśmy ją z oddali w czasie powrotnego rejsu promem do Volendamu. Pomachała nam tym swoim kapelutkiem na pożegnanie.